|
тутишни ҳаром қилди. Сўнгра бундан битта ҳолатни, яъни мўминлар кофирларнинг ҳукмронлиги остида бўлиб қолиб, улар томонидан хавф пайдо бўлган ҳолатни мустасно қилди. Бу ҳолатда уларнинг ёмонлиги ва азиятини даф қилиш учун уларга муҳаббат ва дўстлик изҳор қилиш, яъни уларни дўст тутиш жоиз бўлади. Бундан бошқа ҳолатда мутлақо жоиз бўлмайди. Бу фақат кофирларга нисбатан мўминлар билан бўладиган ҳолатдир. Чунки бу оят Маккадаги мушриклар билан алоқалари бўлган мўминлар ҳақида нозил бўлди. У Мадинадаги мўминларни Маккадаги мушрикларни дўст тутишдан қайтарди. Ҳамма мўминларни қайтарди. Бундан Маккадаги мўминларни мустасно қилди. Чунки улар ўз ишларида мағлуб эди. Бу мўминлар кофирлар озоридан хавфда бўлганлари учун уларни мустасно қилди. Оятнинг мавзуси ва унинг маъноси мана шу. Ундан истинбот қилинадиган шаръий ҳукм мана шу. Бу ҳукм – мўминларнинг кофирларни дўст тутишини ҳаром қилишдир. Дўст тутишнинг барча турларини: ёрдам бериш, садоқат, ёрдам сўраш ва бошқаларни ҳаром қилишдир. Чунки оятдаги «дўст тутиш» калимаси умумий келган бўлиб, дўст тутишнинг ҳамма маъноларни ўз ичига олади. Уларни дўст тутиш кофирлар мусулмонлар устидан ғолиб бўлиб, мусулмонлар ўз ишларида мағлуб бўлган ҳолатда, уларнинг зўравонлиги ва озоридан хавф қилинган ҳолатдагина жоиз бўлади. Худди Маккадаги мусулмонларнинг мушриклар билан бўлган ҳолати каби. Оятнинг бундан бошқа маъноси йўқ ва ундан шу ҳукмдан бошқа ҳеч қандай ҳукм истинбот қилинмайди. Аммо айримларнинг «тақийя – мусулмон киши ўзига бир инсоннинг озор етказишидан хавф қилса ёки унга ўзини танитишдан ва ичидаги нарсани билдиришдан қўрқса, бу инсон кофир бўладими ёки мусулмонми, бунинг фарқи йўқ, бу инсон олдида, унга ўхшаган ҳар қандай инсон олдида ичида яширган нарсанинг хилофини изҳор қилишидир», деган сўзига келсак, бу сўз аниқ хатодир. Оят бундан бирон нарсага далолат қилмаяпти. Чунки маъно:
إِلاَّ أَن تَتَّقُواْ مِنْهُمْ تُقَاةً
«Магар улардан эҳтиёт бўлиб турсаларингиз (юзаки муомала қилсангиз жоиздир)» [Оли Имрон 28]
319-бет
Бетлар: 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434